انواع سوله و تکنیکهای اجرا ، سه نوع بیشتر نیستند:
۱ – سوله خرپایی ( نام های دیگر این نوع سازه : سوله سبک ، سوله HSS ، سوله سبک قوسی )
۲- سوله تیر ورقی ( نام های دیگر این نوع سازه : سوله سنتی ، سوله سنگین )
۳ – سوله UBM
و ما قصد داریم از معایب و مزایای سوله در هر روش صحبت کنیم.
ساخت سوله سبک در انواع سوله
یکی از انواع سوله های موجود ، سوله های ساخت سوله سبک در انواع سوله هستند ( به سوله سبک ، سوله سبک خرپایی یا سوله خرپایی هم میگویند )این مقاله به شرح مراحل ساخت سوله خرپایی اختصاص داده شده است , تمامی ویژگی ها , مزایا و معایب سوله های خرپایی را شرح خواهیم داد .
این نوع سوله ها در ایران قدمتی در حدود ۱۰ سال دارند اما در اروپا قدمتی بالغ بر ۳۰ سال دارند.
سوله های قدرتمند خرپایی روش ساخت پیچیده ای دارند که همین مساله هم موجب شده تا بسیاری از سازندگان در ایران از عهده آن بر نیایند و قادر به ساخت سوله های باکیفیت خرپایی نباشند در نتیجه تعداد سازندگان این روش بسیار محدود است و قطعا کمتر از ۱٪ می باشد.
مراحل ساخت سوله خرپایی تماما توسط مهندسین و متخصصین ماهر صورت می گیرد چرا که کوچکترین سهل انگاری در طراحی و ساخت سوله های خرپایی موجب خسارات هنگفتی خواهد شد و قابل جبران نیستند .
مراحل ساخت سوله خرپایی شامل طراحی , فونداسیون سازی , ساخت , آماده سازی و نصب سوله است که هر یک از این مراحل متخصص و مهندس مربوط به خود را می طلبد .
یکی از مراحل ساخت سوله خرپایی طراحی آن است , نوع طراحی ظاهری سوله به سلیقه مشتری بر می گردد که در ابتدای سفارش تعیین می کند چه سازه ای با چه معماری طراحی را در ذهن دارد.
مهندسین و طراحان در این نوع سوله از نرم افزارهای قدرتمندی بهره می برند تا بتوانند انواع بار وارده به این نوع سازه ها را در تمام نقاط سوله تقسیم کنند تا بتوانند با مقدار کمتری فولاد سازه محکمتر و قدرتمند تری بسازند.
سوله های خرپایی به سوله های ارزان قیمت هم معروف هستند اگرچه در ساخت آن ها از بهترین و مرغوب ترین متریال استفاده شده است اما روش ساخت این نوع سوله ها و مصرف کمتر فولاد موجب شده است تا قیمتی ارزان و مقرون به صرفه داشته باشند که ساخت و خرید آن هم به نفع سازنده و هم به نفع خریدار خواهد بود .
برای اینکه مراحل ساخت سوله خرپایی با دقت و اصولی صورت گیرد لازم است که از تجهیزات و نرم افزارهای پیشرفته و به روزی استفاده شود که این به شرکت سوله ساز بستگی دارد .
مزایای انواع سوله خرپایی
• سوله های خرپایی همانطور که گفته شد سازه هایی ارزان قیمت هستند .
• سوله های خرپایی در مدت زمان کوتاهی طراحی و ساخته می شوند .
• سوله هایی باکیفیت و بسیار مقاوم در برابر حوادث احتمالی هستند .
• دهانه انواع سوله های خرپایی انعطاف پذیر است و می توانند تا بیش از 100 متر هم بدون ستون میانی ساخته شوند .
• متریال و مصالح به کار رفته در ساخت سوله های خرپایی درجه یک و باکیفیت هستند و عمده فولاد آن از مقطع پروفیل استفاده می شود .
• امکان نصب انواع تجهیزات در سوله های خرپایی وجود دارد .
• می توان جرثقیل های سقفی با تناژ بالا را در این سوله ها بدون محدودیت نصب کرد .
• امکان باز و بسته کردن قطعات سوله های خرپایی به جهت انتقال سازه به محل دیگر و ارتقاء آن وجود دارد چون کل اسکلت فلزی پیچ و مهره ای است .
• سوله های خرپایی مناسب برای هر نوع کاربری صنعتی و غیرصنعتی هستند
• در سوله های سبک خرپایی میتوان انواع پوشش سقف از جمله پوشش سقف یو پی وی سی هم کار کرد، و هیچ محدودیتی در اجرای پوشش سقف ندارد.
معایب سوله سبک
تا کنون هیچ گونه محدودیتی برای سوله های خرپایی پیدا نشده است ، از همین رو اغلب، خریداران را به سمت خرید سوله های خرپایی سوق داده است
،اما شاید با دقت بیشتر بتوان یک ایراد از این سوله ها گرفت؛ آن ایراد این است که در دهانه های کوچکتر از ۱۸متر ، قیمت آنها از ساخت سوله به روش تیر ورق معمولا بیشتر خواهد شد ، اما ، در سوله های بیش از ۱۸ تا ۲۲ متر تقریبا قیمت برابری دارند و از دهانه ۲۲ متر به بالا شروع به اختلاف قیمت با سوله قدیمی سنگین می کند و تا جایی این شکاف پیش می رود که می تواند حتی به یک ششم قیمت سوله تیر ورقی هم برسد.
به عنوان مثال ما سوله ای را با دهانه ۸۰ متر بدون ستون میانی و ارتفاع ۹ متر با روش سوله سبک خرپایی ساخته ایم که ما در هر متر مربع این سازه فقط ۴۸ کیلوگرم فولاد مصرف کرده ایم البته با اجزای کامل شامل ( بیس پلیت ، فریم های ستون و سقف ، وال پست ، استرات ،باد بند کشی کامل (ستون و سقف ) و تیر ریزی های سقف ) و البته با دفترچه محاسبات و مورد تایید نظام مهندسی. حالا اگر همین سازه را می خواستیم با تیر ورق بسازیم برای آنکه بتوانیم دفترچه محاسبات بگیریم و تاییدیه نظام مهندسی باید در هر متر وزنی بالغ بر ۱۲۰ کیلوگرم در هر متر مربع فولاد مصرف می کردیم ( یادتان باشد که این سازه بدون ستون میانی بوده است )
نکته: هر چه ابعاد دهانه در انواع سوله ها عریض تر و بزرگتر شوند درسته که اسکلت سازه سنگینتر و گرانتر میشود اما فراموش نکنید که هزینه اجرای
فنداسیون و دیوار هم بشدت کاهش می دهد. ( هرچند این مثال را در گام اول ساخت سوله زدیم اما یکبار دیگر هم بازگو می کنیم چون اهمیت خیلی زیادی دارد)
ساخت سوله تیر ورقی
یکی دیگر از انواع سوله ، ساخت سوله تیر ورقی هست.سوله تیر ورقی قدیمی ترین نوع سوله است که در ایران و سایر کشورها ساخته شده است و با توجه به اینکه در اروپا و سایر کشور ها تقاضا برای این نوع سازه کاهش پیدا کرده ولی همچنان در ایران تقاضا بسیار زیاد هست و دلیل آن این است که ۹۹٪ سازندگان ایرانی هنوز با روش های قدیمی کار می کنند و دانش و فن بروزی ندارند. به همین دلیل کارفرمایان برای ساخت سوله خود مدام با سازندگان سوله تیر ورقی بر می خورند و احتمال کمی هست که با سازندگان روش های دیگر آشنا شوند.
معایب و مزایای سوله تیر ورقی
در این قسمت قصد داریم معایب و مزایای سوله تیر ورقی را توضیح دهیم.خب در گذشته نرم افزارهای قوی محاسباتی وجود نداشت و دانش فنی نیز بسیار پایین بود و از همه مهمتر این که قیمت مصالح و ورق فولادی با توجه به درآمد ها پایین بود و بخاطر نبود نرم افزارهای محاسباتی سوله سازان بصورت تجربی و برای اطمینان خاطر بیشتر از مقادیر زیاد فولاد در ساخت سوله تیر ورقی استفاده می کردند تا بتوانند سازه را در مقابل بارهای باد و برف پایدار نگه دارد ، از این رو به این سازه ها سازه سنگین هم میگویند.
نکته : عجله نکنید و زود قضاوت نکنید!!! درسته که در اینجا بیشتر صحبتهای منفی از معایب و مزایای سوله تیر ورقی کردیم اما به این نکته هم توجه کنید که هنوز هم برای بعضی از مشاغل بهترین گزینه و اقتصادی ترین گزینه هست حتی در مقابل ساخت سوله خرپایی سبک. پس لطفا در ادامه با ما همراه شوید.
با توجه به نکته بالا می خواهیم کمی دقیق تر به این موضوع نگاه کنیم.
اصولا تفاوت وزن فولاد مصرفی در دهانه های زیر ۱۷ متر و ارتفاع زیر ۶ متر در هر دو روش ساخت سوله تیر ورقی ( البته در صورتی که طراحی نقشه آن بدون نقص باشد ) و سوله خرپایی در حدود بین ۲ الی ۵ کیلوگرم در هر متر مربع هست ، و چون میزان مصرف فولاد برای ساخت این سایز سوله های تفاوت زیادی با هم ندارند ممکن است که سوله تیر ورق در سایزهای زیر ۱۸ متر دهانه ارزانتر باشد.
ساخت سوله UBM در انواع سوله
یکی دیگر از روشها ، ساخت سوله UBM در انواع سوله ها می باشد. می توان گفت که جدید ترین روش در سوله سازی می باشد و فقط چند سال هست که این تکنیک وارد ایران شده است.
متریال اصلی در سوله UBM ورق گالوانیزه است که این ورقها در هنگام ساخت به صورت خام به محل اجرای سوله برده می شوند و در همانجا توسط دستگاههای رول فورمینگ که توسط پیمانکار به محل ساخت برده شده فرم می گیرند و در نهایت با دستگاهی به نام سیمر (simer) به هم دوخته می شوند. سوله UBM اصولا به صورت قوس کامل ساخته می شوند و فرمی شبیه به تونل به خود می گیرند. عایق سقفی که می توان بر روی سقف این سازه ها کار کرد از جنس پلی ارتان می باشد. از آنجایی که این نوع سازه ها با فولاد ساخته نمی شوند ، قیمت پایینتری دارند چون در این سازه ها مصرف دیوار هم می تواند به صفر برسد اما خلاف تصورات بعضی از کارفرمایان باید گفت که این سوله هم نیاز به فنداسیون دارد.
معایب و مزایای سوله یو بی ام :
مزایای انواع سوله UBM
سوله یو بی ام سرعت ساخت بهتری دارند نسبت به سوله های تیر ورقی
سوله ubm در مقابل باد و برف استقامت خوبی دارند ( به دلیل قوس خیلی زیاد )
قیمت تمام شده شان پایینتر است
و با توجه به پوشش پلی ارتان عایق خوبی در گرما و سرما دارند.
و اما نقاط ضعف و معایب سوله UBM
۱- سوله یو بی ام بی هیچ عنوان برای کاربری دامداری و مرغداری مناسب نیست ، زیرا عایق پوشش سقف سوله آن از پلی ارتان هست که به صورت پاششی از داخل به سقف سازه می پاشند. بخاطر بافت و منافذ زیاد پلی ارتان به شدت بو و میکروب و باکتری ها را به خود جذب می کند و قابل ضد عفونی شدن هم نیست. برای همین اگر بیماری ای به سراغ دام و یا طیور بیاید دیگر باید خسارات کلانی را متحمل بشوید.
۲- در سوله یو بی ام با توجه به پوشش پلی ارتان و معایب آن که گفته شد ، وزارت بهداشت نیز برای مصارف بیمارستانی ، دارویی و مواد غذایی به آن مجوز نم یدهد.
۳- در این سوله ها نمی توان از جرثقیل سقفی استفاده نمود.
۴- قوس زیاد آن باعث می شود که نتوان از جرثقیل دروازه ای هم استفاده کرد.
۵- قابلیت جابجایی مثل سوله های خرپایی و سبک را ندارند چون همانطور که گفته شد ورق ها توسط دستگاه به هم دوخته می شوند و قابلیت جداسازی بدون آسیب را ندارند. همچنین ورق های خم خورده بزرگ و طویل را دیگر نمی توان جابجا کرد.
۶- امکان شل شدن دوخت ها بعد چندین سال وجود دارد
۷- حتی فروش این سوله ها به عنوان ضایعات هم اصلا به صرفه نیست .
۸ – نهایت و بزرگترین سوله یو بی ام فقط تا دهانه ۳۰ متر قابل اجرا هست
۹- قابلیت ایجاد طبقات را هم ندارد